Gabinet trychologiczny: Łódź, ul. Narutowicza 12
Celiakia - co to za choroba?
Celiakia, znana jako wrodzona nietolerancja glutenu, jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, która wpływa na jelito cienkie u osób genetycznie obciążonych. U osób z celiakią spożywanie glutenu, czyli białka występującego w pszenicy, jęczmieniu, życie i owsie, prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, a dokładniej do spłaszczenia kosmków jelitowych występujących w jelicie cienkim. To uszkodzenie uniemożliwia właściwe wchłanianie składników odżywczych [1].
Objawy celiakii mogą być różnorodne i niekoniecznie są związane tylko z przewodem pokarmowym. Obejmują m.in. biegunkę, bóle brzucha, wzdęcia, niedokrwistość, utratę masy ciała i zmęczenie. Jeśli podejrzewasz, że masz celiakię, ważne jest, abyś skonsultował się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie testy diagnostyczne. Dalej kilka słów o diagnozowaniu celiakii [1].
Celiakia - jak ją zdiagnozować?
Poniżej główne etapy diagnostyczne w celiakii:
-
Badanie krwi w kierunku przeciwciał przeciwko tkance komórek nabłonkowych jelita cienkiego (tTG-IgA) - to jedno z pierwszych badań wykonywanych w kierunku celiakii. Przeciwciała te są obecne u większości osób z nieleczoną celiakią. Test może być również rozszerzony o inne markery, takie jak przeciwciała antyendomysialne (EMA) lub przeciwciała przeciw deaminowanej gliadynie (DGP).
Powyższe przeciwciała są specyficzne dla celiakii i ich obecność we krwi prawie jednoznacznie potwierdza chorobę. Jednak warto podkreślić, że ich brak nie wyklucza celiakii. Według badań ok 10-20% chorych na celiakię nie wytwarza w ogóle przeciwciał. Co więcej – obecność przeciwciał w surowicy krwi nie zawsze oznacza zmiany w jelicie cienkim upoważniające do rozpoznania choroby. Dlatego do pełnego rozpoznania konieczne jest wykonanie biopsji jelita cienkiego.
-
Biopsja jelita cienkiego - jeśli testy krwi sugerują obecność celiakii, zazwyczaj wykonuje się biopsję jelita cienkiego w celu potwierdzenia diagnozy. Procedura ta polega na pobraniu próbki tkanki z jelita cienkiego podczas endoskopii i ocenie jej pod mikroskopem w celu oceny uszkodzenia błony śluzowej jelita.
-
Wyłączenie glutenu z diety - innym podejściem do diagnozy celiakii może być próba wyeliminowania glutenu z diety przez okres kilku tygodni i obserwacja poprawy objawów. Po tym okresie można przeprowadzić testy ponownie, aby sprawdzić, czy objawy ustąpiły. Jeśli tak, to wprowadzenie glutenu z powrotem do diety może spowodować ponowne wystąpienie objawów, co może dodatkowo potwierdzić diagnozę celiakii.
Wszystkie te kroki powinny być wykonywane pod nadzorem lekarza, który może odpowiednio zinterpretować wyniki i pomóc w ustaleniu właściwej diagnozy oraz planu leczenia.
Kolejną opcja diagnostyczną celiakii są testy genetyczne. Natomiast pomimo, że celiakia jest chorobą genetyczną, nie zaleca się rozpoczynania od nich całej diagnostyki.
Za celiakię odpowiadają allele II klasy układu HLA kodujące antygeny HLA-DQ2 lub HLA-DQ8. W sytuacji w której te antygeny nie występują, możemy właściwie wykluczyć ryzyko celiakii. Oczywiście to nie wyklucza negatywnego wpływu glutenu w wyniku nietolerancji lub alergii na niego. Obecność powyższych antygenów jest stwierdzana u ok 96% chorych. Natomiast ok 30% ludzi zdrowych również go ma. Jeśli okaże się, że mamy powyższy antygen, to znaczy że jesteśmy nosicielami genu który predysponuje do rozwoju celiakii.
Kiedy watro zrobić badanie genetyczne?
Jeśli istnieją wątpliwości diagnostyczne oraz jeśli jesteśmy w grupie podwyższonego ryzyka, czyli:
-
członkowie rodziny I-go stopnia, którzy chorują na celiakię
-
pacjenci z zespołem Downa, Turnera oraz innymi chorobami genetycznymi, które często występują z celiakią
-
pacjenci z chorobami autoimmunologicznymi - cukrzyca typu 1, łuszczyca i inne.
Jakie są wskazania do diagnostyki celiakii?
Badania diagnostyczne szczególnie warto wykonać w sytuacjach, kiedy występują różne objawy, choroby, zaburzenia, szczególnie w przypadkach:
- krewni I stopnia osób z celiakią – jeśli nie mieli wykonanych badań genetycznych (co 3-5 lat)
- Hashimoto
- Gravesa-Basedowa
- zespół jelita drażliwego
- niewyjaśniony wzrost aktywności transaminaz wątrobowych
- przewlekłe objawy ze strony przewodu pokarmowego
- mikroskopowe zapalenie jelita grubego
- łuszczyca i inne choroby skórne oprócz choroby Dühringa
- nawracające afty, stany zapalne w okolicach jamy ustnej i problemy z zębami
- zaburzenia ginekologiczne - problemy z płodnością, częste poronienia, wczesna menopauza
- padaczka i inne choroby neurologiczne
- migreny i bóle głowy
- osteopenia i osteoporoza
- zapalenie trzustki - po wykluczeniu innych przyczyn
- depresja, zaburzenia nastroju i inne problemy psychiatryczne
Gdzie się zgłosić?
Jeśli podejrzewasz, że masz celiakię, najlepiej skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub gastroenterologiem. Lekarz może zlecić odpowiednie badania diagnostyczne, takie jak test na przeciwciała przeciwko tkance nabłonka jelitowego (test przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej - tTG) lub biopsję jelita cienkiego, aby potwierdzić diagnozę. Możesz również poprosić o skierowanie do dietetyka specjalizującego się w leczeniu celiakii, który pomoże Ci w dostosowaniu diety do Twoich potrzeb.
Wypadanie włosów, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry a celiakia?
Badania wskazują na zwiększone występowanie celiakii przy łuszczycy. Według metaanalizy przeprowadzonej na łamach Journal of the American Academy of Dermatology celiakia występowała częściej u pacjentów z łuszczycą oraz odwrotnie, pacjenci z celiakią częściej chorowali na łuszczycę [2, 3]. U pacjentów z celiakią zauważalne jest częstsze występowanie m.in. trądziku, zapalenia skóry, bielactwa i łysienia plackowatego, które tak jak celiakia należą do chorób autoimmunologicznych [4].
Celiakia jest chorobą, która może objawiać się również zmianami skórnymi - np. wysypką, krostami, grudkami, rumieniem, podrażnieniem skóry, wysypką. Określa się to jako skórna postać celiakii - choroba Dühringa. Dodatkowo celiakia może współwystępować z różnymi chorobami autoimmunologicznymi jak AZS, łuszczyca. Obecność celiakii przy problemach skórnym może zaostrzać objawy oraz zmniejszać skuteczność leczenia ich [4].
Celiakia - leczenie
Podstawą leczenia celiakii jest stosowanie diety bezglutenowej. Jest to konieczne do końca życia. Po wprowadzeniu diety bezglutenowej powinna nastąpić zdecydowana poprawa samopoczucia chorego. Regeneracja naszych kosmków jelitowych jest sprawą indywidualną i może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, natomiast u osoby dorosłej nawet kilka lat.
Jeśli dojdzie do silnego zaniku kosmków jelitowych wprowadza się dietę dodatkowo bezlaktozową - ogranicza się nabiał - produkty mleczne. Brak kosmków jest równoznaczny z brakiem enzymu laktazy i możliwości trawienia laktozy. Niektórzy chorzy nie poczują poprawy dopóki nie wykluczą z diety produktów mlecznych [1].
Czego unikać przy celiakii?
Produkty zawierające gluten:
- Pszenica - wszelkie produkty pszenne, takie jak chleb, makaron, ciasta, ciasteczka, krakersy, itp.
- Jęczmień - często stosowany w piwie, słodzie jęczmiennym, zupach i wielu przetworach.
- Żyto - używane w niektórych rodzajach pieczywa, piwie i innych produktach.
- Orkisz - stara odmiana pszenicy, często używana w pieczeniu.
- Kamut - kolejna odmiana pszenicy.
Produkty mogące zawierać gluten:
- Przetworzone produkty mięsne - niektóre kiełbasy, parówki, pasztety mogą zawierać gluten jako dodatek.
- Sosy i dressingi - wiele gotowych sosów, w tym sos sojowy, może zawierać gluten.
- Zupy i buliony - niektóre zupy instant i buliony w proszku mogą zawierać gluten.
- Przekąski - chipsy, precelki, popcorn smakowy mogą być zanieczyszczone glutenem.
- Słodycze i czekolady - niektóre cukierki i czekolady mogą zawierać gluten.
- Produkty mrożone - niektóre gotowe dania mrożone mogą zawierać gluten.
- Produkty nabiałowe - smakowe jogurty, desery mleczne mogą zawierać gluten.
Napoje:
- Piwo i inne napoje słodowe - zawierają jęczmień, który jest źródłem glutenu.
- Napoje kawowe i kakao - niektóre smakowe kawy i mieszanki kakao mogą zawierać gluten.
Inne produkty:
- Niektóre leki i suplementy - mogą zawierać gluten jako składnik pomocniczy.
- Kosmetyki i produkty higieniczne - niektóre balsamy do ust, pasty do zębów mogą zawierać gluten.
Produkty bezglutenowe:
Osoby z celiakią mogą bezpiecznie spożywać produkty oznaczone jako "bezglutenowe" (ang. gluten-free). Dozwolone są również produkty naturalnie wolne od glutenu, takie jak:
-
Ryż
-
Kukurydza
-
Ziemniaki
-
Quinoa
-
Gryka
-
Amarantus
-
Proso
-
Warzywa i owoce
-
Mięso, ryby i jajka (nieprzetworzone)
-
Nabiał (nieprzetworzony)
Ścisłe przestrzeganie diety bezglutenowej jest kluczowe dla osób z celiakią, aby uniknąć uszkodzenia jelit i powiązanych z tym objawów oraz komplikacji zdrowotnych. Zawsze warto czytać etykiety produktów spożywczych oraz konsultować się z dietetykiem lub lekarzem w razie wątpliwości.
Źródła:
-
Gujral N., Freeman H.J., Thomson A.B.: Celiac disease: prevalence, diagnosis, pathogenesis and treatment. World J Gastroenterol, 2012, 18(42), 6036-59.
-
Fatemeh Mokhtari et al. The Frequency Distribution of Celiac Autoantibodies in Alopecia Areata. Int J Prev Med. 2016; 7: 109.
-
Prakash Acharya et al: Association between psoriasis and celiac disease: A systematic review and meta-analysis. Journal of the American Academy of Dermatology, 2020, 6, 1376-1385.
Autor: Michalina Gręźlik, trycho-dietetyk
Blog
Czy nietolerancja glutenu może mieć związek z łuszczycą skóry głowy, a może prowadzi do nadmiernego wypadania włosów? Mówi się, że choroby autoimmunologiczne "chodzą parami", czy tak też jest w przypadku celikakii? Dowiedz się się więcej na ten temat.
Ulotka do pobrania
Informacja o RODO
O nas
Martha Orchis Łódzkie Centrum Trychologii powstało w 2012 roku, jako pierwszy gabinet trychologiczny w Łodzi i jeden z pionierskich gabinetów w Polsce. Tworzy go doświadczona kadra specjalistów różnych dziedzin, którzy zapewniają kompleksowe rozpoznanie problemów skóry głowy, na bazie którego możliwy jest dobór zoptymalizowanej i spersonalizowanej terapii trychologicznej.
Przez ponad 10 lat działalności przeprowadziliśmy tysiące kuracji trychologicznych, a dzięki ich skuteczności od wielu lat cieszymy się nieustającym zaufaniem naszych pacjentów.
Jeżeli szukasz trychologa, który kompleksowo i skutecznie zajmie się Twoim problemem, zgłoś się do naszego gabinetu.
Kontakt
Jeż
ul. Prezydenta Gabriela Narutowicza 12, 90-135 Łódź
+48 888 251 706
recepcja@trychologlodz.pl
NIP: 888-288-83-38
REGON: 10136017
Copyright 2022 | Created by Best Horizons